Depremlerin önceden tahmin edilmesi her zaman bilim insanlarının ve halkın ilgisini çekmiş bir konu. Öncü depremler ve çeşitli doğal belirtiler üzerine yapılan araştırmalar yıllardır devam ediyor. Ancak bir balık var ki, binlerce yıldır depremlerin habercisi olarak anılıyor. Peki, ‘Kıyamet Balığı’ denilen bu balık nasıl oldu da bu unvanı aldı?
Japon mitolojisinde ‘deniz tanrısının habercisi’ olarak bilinen Kıyamet Balığı, büyük depremler öncesinde sığ sularda görülmesiyle ünlü. 2024’ün Nisan ayında Tayvan’da yaşanan 7.4 büyüklüğündeki Hualien Depremi’nden tam 30 gün önce kıyıya vuran bu balık, yeniden dikkatleri üzerine çekti. Tayvan’da, bu derin deniz canlısının kıyıya çıkmasının ardından büyük bir deprem yaşanmıştı ve bu durum, Kıyamet Balığı’nın gerçekten de depremleri önceden haber verip vermediği sorusunu gündeme getirdi.
Depremler ve doğal i̇şaretler
Bilimsel kanıtlar, depremlerin kesin olarak önceden tahmin edilemeyeceğini gösterse de, tarih boyunca çeşitli doğal işaretler bu konuda ipuçları sunmuş. Karıncaların yuvalarını terk etmesi, köpeklerin sebepsizce uluması gibi olaylar, halk arasında depremin habercisi olarak bilinir. Ancak Kıyamet Balığı, bu işaretlerin en dikkat çekeni. Özellikle Japonya’da, 2011 Tohoku Depremi’nden önce bu balığın sıkça görülmesi, onun bir ‘deprem habercisi’ olarak anılmasına neden oldu.
Bilim i̇nsanları ne diyor?
Milliyet’te konuşan Kocaeli Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Uğur Kaynak, Kıyamet Balığı’nın deprem habercisi olup olmadığı konusunda temkinli yaklaşıyor. Kaynak, “Balıkların, depremler öncesi atmosferik ve manyetik değişimleri algılayarak sığ sulara çıkması olası. Ancak bu konuda kesin bir bilimsel veri yok” diyor. Bu balığın sismik aktivitelerle ilişkili olduğu yönündeki inanışlar, bilim dünyasında hâlâ tartışma konusu.
Kaliforniya’daki sarsıcı karşılaşma
16 Ağustos 2024’te Kaliforniya’da, La Jolla Koyu’nda Kıyamet Balığı’nın ölüsü bulunmuştu. Scripps Oşinografi Enstitüsü’nün bilim insanları, bu keşfin ardından balığın depremlerle olan bağlantısını araştırmaya başladı. Ancak iki gün sonra, bölgede kaydedilen 4.6 büyüklüğündeki deprem, bu balığın gerçekten bir uyarıcı mı yoksa sadece bir tesadüf mü olduğu sorusunu akıllara getirdi.
Efsane mi, bilim mi?
Kıyamet Balığı’nın gerçekten depremlerin habercisi olup olmadığı, bilimsel olarak kesinleşmiş değil. Japonya’da ve dünyanın diğer bölgelerinde bu balığın görülmesi ile büyük depremler arasındaki bağlantı, bilimsel verilerle tam olarak desteklenmiyor. Ancak tarihin tozlu sayfalarından günümüze kadar gelen bu inanış, halk arasında ve bilim dünyasında merak uyandırmaya devam ediyor.